Oh nee, een snee! Over wondgenezing

Je bent iets aan het snijden tijdens het koken en opeens schiet er een pijnscheut door je vinger heen. Je hebt je gesneden… Zoekend naar een pleister, stopt het al snel met bloeden. Zo dat is ook weer opgelost. Maar eigenlijk begint het echte werk dan pas echt. Dan doel ik vooral op de wondgenezing.

Bloedstolling

Het stoppen met bloeden komt door hemostase, oftewel bloedstolling. Je vaten contraheren en er vormt een fibrineprop. Daarnaast komen er pro-inflammatoire cytokinen en groeifactoren vrij. Deze factoren stimuleren de groei van epitheelcellen en zorgen dat neutrofielen en monocyten worden aangetrokken. Dit alles zorgt dat de inflammatiefase (ontstekingsfase) van de wondgenezing begint.

Als de bloeding onder controle is, komen ontstekingscellen naar de wond. Neutrofielen, macrofagen en lymfocyten infiltreren achtereenvolgens de wond en het weefsel eromheen. De neutrofielen zorgen voor de afvoer van afvalstoffen afkomstig van fagocytose-cellen en andere micro-organismen. Dit voorkomt in principe een infectie. De neutrofielen sterven, waardoor er intracellulaire enzymen vrij komen die zorgen dat het weefsel afsterft.

De tweedelijns verdediging tegen infectie bestaat uit macrofagen en fagocytose bacteriën. Er worden allerlei stoffen uitgescheiden die het necrotische weefsel rondom de wond afbreken. Ook fibroblast groeifactoren, de transformerende groeifactor, epidermale groeifactoren en interleukine worden door macrofagen gevormd. Deze spelen een rol in de volgende fase van de genezing.

De proliferatiefase

De proliferatiefase overlapt de inflammatiefase en kenmerkt zich door her-epithelisatie. Dit betekent dat er nieuwe epitheelcellen worden aangemaakt die zich over de voorlopige matrix in de wond verspreiden. Fibroblasten en endotheelcellen spelen de belangrijkste rol bij het herstel van de dermis. Ze bevorderen bijvoorbeeld de aanmaak van collageen en granulatieweefsel. Ook het maken van nieuwe bloedvaten, de angiogenese, wordt volbracht met behulp van endotheelcellen.

Wanneer er een frame van collageen is gevormd door de fibroblast cellen en het verdere herstel van de dermis plaats vindt, kan de hermodelleringsfase beginnen. In deze fase vindt de verdere aanmaak van collageenweefsel plaats. Dit zorgt dat de rekbaarheid van het weefsel toeneemt. Het kan tot wel twee jaar duren voordat deze laatste fase is afgerond.