Oplopende medicijnschaarste

Stel, je hebt ADHD en gebruikt daarvoor dagelijks medicatie. Je wilt een herhaalrecept ophalen, maar de apothekersassistente vertelt je dat het middel niet op voorraad is. Eventueel is er een vervanger, maar de vraag is of je daar geen bijwerkingen van krijgt.

Dit soort situaties nemen de afgelopen jaren alleen maar toe. In 2022 zijn er via apothekersorganisatie KNMP 1514 medicijntekorten geregistreerd, een record. Vooral door problemen met de productie en distributie neemt het aantal toe. Je spreekt van een medicijntekort als een medicijn langer dan twee weken landelijk niet beschikbaar is. Het kan natuurlijk gebeurden dat een middel meerdere keren per jaar niet op voorraad is. Als er enkele maanden tussen zit, wordt het genoteerd als twee tekorten.

Volgens de organisatie konden in bijna 75% van de gevallen de tekorten worden opgevangen door een vervangend geneesmiddel die dezelfde werkzame stof bevat. Daarnaast was in meer dan de helft van de gevallen het tekort binnen tien weken opgelost. Dat neemt niet weg dat het alsnog om een enorme toename gaat. Neem bijvoorbeeld 2021. In dat jaar waren er 1007 soorten medicijnen te weinig beschikbaar.

Nieuwe regels medicijnschaarste

Vanaf 1 januari 2023 is het de bedoeling om een ‘ijzeren voorraad’ aan te leggen. Dat houdt in dat handelaren en groothandels verplicht worden om een bepaalde hoeveelheid medicijnen op voorraad te hebben. Eventuele tekorten zouden dan in ieder geval zes weken overbrugd kunnen worden. Om dit te laten slagen is het natuurlijk belangrijk dat iedereen zich aan de nieuwe maatregel houdt. Aangezien de regel pas net is ingegaan, vindt er nog geen controle plaats en wordt 2023 gezien als een soort overgangsjaar. Toch is er ook in 2023 al een record tekort aan medicijnen; halverwege dit jaar staat de teller al op 1179 tekorten. Vanaf 2024 gaat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) actief handhaven.

De directeur van de Nederlandse medicijnfabriek Tiofarma vraagt zich af of de nieuwe regel niet meer als ‘symptoombestrijding’ gezien moet worden. De problemen in productie en distributie worden natuurlijk niet verholpen. We zien nu al dat Nederland steeds afhankelijker wordt van het buitenland als het gaat om medicatie. Inmiddels zijn er nog maar ongeveer 20 medicijnfabrieken in Nederland, terwijl het decennia geleden nog om tientallen ging. Het ministerie van Volksgezondheid vertelt dat er een grotere aanpak nodig is om de medicijntekorten te voorkomen. Denk aan een Europese of zelfs internationale aanpak, aangezien het probleem zich wereldwijd voordoet.